Phân loại đa chiều của Stablecoin: Xây dựng khung nhận thức từ góc độ người dùng

Stablecoin đã thâm nhập vào nhiều lĩnh vực toàn cầu như thanh toán, DeFi và lưu trữ giá trị phòng ngừa, không còn là một khái niệm đơn lẻ có thể định nghĩa. Sự hiểu biết và cách sử dụng stablecoin của các người dùng khác nhau có sự khác biệt lớn, có thể là công cụ chuyển tiền xuyên biên giới, cũng có thể là thành phần cốt lõi của lợi nhuận trên chuỗi.

Do đó, một khung phân loại đa chiều dựa trên ý định của người dùng, độ tin cậy rủi ro và kiến trúc công nghệ đã trở thành điểm khởi đầu quan trọng để hiểu hệ sinh thái stablecoin. Bài viết này sẽ xuất phát từ góc nhìn của người dùng, cố gắng tái cấu trúc thế giới quan của stablecoin từ ba chiều này, xây dựng một khung nhận thức thực sự phù hợp với nhu cầu và tình huống sử dụng của người dùng.

Một, giới hạn của phân loại stablecoin truyền thống

Truyền thống, thị trường thường lấy "cơ chế neo" làm trung tâm, chia stablecoin thành ba loại chính:

1. Loại tài sản thế chấp bằng tiền pháp định: như USDT, USDC, được neo 1:1 với đô la Mỹ, có tính thanh khoản cao và mức độ chấp nhận cao.
2. Cầm cố tiền mã hóa: như DAI, RAI, duy trì liên kết thông qua việc cầm cố thừa ETH và các tài sản khác, nhấn mạnh tính phi tập trung và khả năng chống kiểm duyệt.
3. Stablecoin thuật toán: như UST đã sụp đổ, dựa vào thiết kế cơ chế và kỳ vọng thị trường để điều chỉnh giá, không cần tài sản thực tế làm tài sản thế chấp.

Ngoài ra, còn có những stablecoin được neo vào các tài sản không phải USD như vàng, euro, chẳng hạn như một stablecoin neo vào vàng có mỗi token đại diện cho một ounce vàng, hỗ trợ chuyển giao trên chuỗi và đổi ra thực. Hiện tại, nó được nhà phát hành lưu trữ trong kho vàng tự xây dựng tại Thụy Sĩ, quy mô nắm giữ đã đạt 8 tỷ USD, trở thành một trong những chủ sở hữu vàng tư nhân lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, với sự mở rộng của các tình huống sử dụng stablecoin, cách phân loại này theo cơ chế neo đã khó đáp ứng được nhu cầu hiểu biết và lựa chọn đa dạng của người dùng. Nguyên nhân chính là nhóm người dùng stablecoin không chỉ giới hạn trong những người giao dịch trên chuỗi hoặc người chơi DeFi, mà một chiều kích cơ chế neo đơn lẻ khó có thể trả lời những câu hỏi mà người dùng quan tâm nhất: "Nó có phù hợp với tôi không?" "Sử dụng có an toàn không?" "Có thể sử dụng trên chuỗi mà tôi thường dùng không?"

Hai, Khó khăn phân loại Stablecoin dưới biến số mới

Các trường hợp ứng dụng của Stablecoin đang ngày càng mở rộng, từ staking DeFi đến việc phát lương xuyên biên giới, nhóm người dùng và nhu cầu sử dụng cũng đang phân hóa. Đồng thời, việc hoàn thiện khung pháp lý cũng đang thúc đẩy sự biến đổi của hệ sinh thái Stablecoin. Sự khác biệt về nhu cầu ổn định giữa các nhóm người dùng khác nhau là đáng kể:

• Người mới bắt đầu với tiền mã hóa cần một loại Stablecoin "đơn giản và an toàn", có thể yên tâm giữ tiền và học hỏi dần dần.
• Những người yêu thích DeFi chú ý đến "tiềm năng lợi nhuận", sử dụng Stablecoin để tham gia vào các hoạt động DeFi khác nhau.
• Các nhà giao dịch dày dạn kinh nghiệm tìm kiếm "tính thanh khoản tối đa", cần một Stablecoin có thể nhanh chóng trao đổi trên các sàn giao dịch chính.
• Người dùng trên toàn cầu ngày càng chú trọng đến "thanh toán xuyên biên giới chi phí thấp", phí trên chuỗi và tốc độ nhận tiền là những chỉ số cốt lõi.

Điều này có nghĩa là không có một "stablecoin tốt nhất", chỉ có "stablecoin phù hợp nhất với một mục tiêu cụ thể".

Ba, xây dựng quan điểm thế giới đa chiều về Stablecoin

Để giúp người dùng tìm thấy stablecoin phù hợp nhất với mình, chúng tôi đưa ra một khung phân loại stablecoin được cấu thành từ ba chiều chính:

1. Ý định của người dùng và mục tiêu tài chính (Tại sao sử dụng)

   • Thanh toán và chuyển giá trị: như USDT trên mạng Tron, phù hợp cho chuyển tiền xuyên biên giới với phí thấp và phạm vi rộng.
   • Bảo toàn vốn và phòng ngừa rủi ro: như USDC, phù hợp để sử dụng làm tài khoản đô la trên chuỗi hoặc phòng ngừa rủi ro trong thị trường gấu.
   • Tạo lợi nhuận và gia tăng tài sản: Như USDe, thông qua cơ chế cụ thể và mô hình phòng ngừa bằng sản phẩm phái sinh để tạo ra lợi nhuận gốc.
   • Mục đích thế chấp và đòn bẩy: như DAI, USDC, USDT, là tài sản thế chấp thường được sử dụng trong các giao thức DeFi.

2. Tình trạng rủi ro và mô hình niềm tin (an toàn đến mức nào)

   • Stablecoin ngân hàng và được quản lý: như USDC và PYUSD, uy tín đến từ sự quản lý của chính phủ và hệ thống tài chính truyền thống.
   • Thống trị thị trường và stablecoin hệ thống: chẳng hạn như USDT, niềm tin đến từ hiệu ứng mạng lớn và tính thanh khoản.
   • Stablecoin phi tập trung và có thể xác minh trên chuỗi: như DAI, người dùng tin tưởng vào mã nguồn công khai có thể kiểm toán và sự đồng thuận của cộng đồng.
   • Tài sản tổng hợp và stablecoin điều khiển bằng thuật toán: như USDe, dựa trên mô hình kinh tế phức tạp, nhưng có những rủi ro mới.

3. Kiến trúc công nghệ và thích ứng sinh thái (Sử dụng ở đâu & Sử dụng như thế nào)

   • Triển khai gốc: do chính thức phát hành, an toàn hơn.
   • Triển khai cross-chain: phụ thuộc vào cơ chế cầu nối cross-chain, tồn tại rủi ro hợp đồng thông minh.
   • Hệ sinh thái: Đặc điểm của các chuỗi khác nhau quyết định các trường hợp ứng dụng chính của Stablecoin.

Dựa trên khung này, nhiều nền tảng đã ra mắt chức năng bộ sưu tập token, phân loại stablecoin thành nhiều bộ con có thể khám phá, chẳng hạn như stablecoin chính thống, stablecoin giao thức DeFi, stablecoin thanh toán toàn cầu, stablecoin tuân thủ, stablecoin sinh lợi và stablecoin không phải USD.

Tóm tắt

Bản chất của stablecoin là công cụ phục vụ con người. Từ phân loại truyền thống đến thế giới đa chiều, sự thay đổi không chỉ là phương thức phân loại, mà còn để phục vụ tốt hơn nhu cầu thực tế của người dùng. Không có stablecoin toàn năng, chỉ có stablecoin phù hợp với các tình huống cụ thể.

Ví dụ, USDC có thể được mô tả là: trên ý định của người dùng, nó vừa có thuộc tính "bảo toàn vốn" vừa có thuộc tính "tài sản thế chấp"; về tình trạng rủi ro thuộc loại "cấp ngân hàng và được quản lý"; về kiến trúc công nghệ, nó cung cấp phiên bản gốc trên nhiều mạng blockchain chính.

Mô tả đa chiều này phong phú và thực tiễn hơn so với "stablecoin thế chấp bằng fiat" đơn giản, có thể giúp người dùng hiểu được sự đánh đổi giữa các stablecoin khác nhau về tính an toàn, tiềm năng lợi nhuận, khả năng kết hợp và hiệu quả giao dịch, từ đó đưa ra lựa chọn thông minh dựa trên nhu cầu của chính mình.

Giá trị tối thượng của Stablecoin đến từ khả năng "phục vụ con người". Trong thế giới Web3, lựa chọn tốt nhất luôn là cái "phù hợp với bản thân".